văn hóa ẩm thực bình định

Tỉnh Bình Định có nền văn hóa ẩm thực khá phong phú và độc đáo. Tuy nhiên, việc khai thác tiềm năng này phục vụ cho phát triển du lịch còn rất hạn chế. Hiện nay, ngành du lịch của tỉnh đang khai thác du lịch Bình Định được mệnh danh là vùng "đất võ, trời văn" - nơi hội tụ nhiều giá trị văn hóa lớn của lịch sử, văn hóa và văn học dân tộc. Bình Định từng là kinh đô của Vương triều ChămPa; là vùng đất hiện có di tích và phế tích Chăm nhiều và đồ sộ nhất cả nước với bảy cụm tháp còn khá nguyên vẹn và 52 phế tích đền tháp, kiến trúc, nghệ thuật Chăm. Văn hóa ẩm thực Ninh Bình. Ninh Bình là một trong những tỉnh nằm ở vùng duyên hải thuộc châu thổ sông Hồng, có những nét đặc thù riêng của nền văn minh lúa nước, của văn hóa sông Hồng, trong đó có văn hóa ẩm thực. Và ở mỗi vùng miền trên dải đất này lại có ##Nem và##Chả Bình Định thơm ngon khó chối từ cho những người con xa xứ. Nếu như ai đó đã từng ăn bánh ít lá gai Bình Định mà chưa thử #Nem,#Chả thì thật Bánh xèo thường ăn kèm với rau sống, bánh tráng và chấm nướng mắm. Ẩm thực Bình Định sẽ mất đi một hấp dẫn nếu không có món bánh xèo thơm lừng, giòn tan này. d, Bún song thằn Bún Song Thằn ngon khó bỏ lỡ Bún song thằn với cái tên gọi lạ tai là một món ăn độc đáo của vùng đất Bình Định. materi pai kelas 4 semester 2 kurikulum 2013. Bình Định địa điểm du lịch luôn hấp dẫn và thu hút các du khách trong nước, du khách quốc tế. Đặt chân tới mảnh đất Bình Định, du khách không chỉ được khám phá các địa điểm đẹp nhất ở đây mà còn có cơ hội để thưởng thức ẩm thực ngon nhất. Bài viết dưới đây, VietAIR xin chia sẻ tới mọi người ẩm thực Bình Định. Khám phá mảnh đất Bình Định xinh đẹp du khách cũng nên dành thời gian để thưởng thức các món ăn ngon tuyệt tại Bình Định như 1. Mắm Nhum Mỹ An Món ăn đặc sản đầu tiên mang đậm văn hóa ẩm thực của Bình Định đó là mắm nhum Mỹ An. Đây là một trong những đặc sản được đánh giá là có một không hai của Bình Định. Mắm Nhum được làm từ một loại quả chỉ có vùng núi Mỹ An Bình Định. Thường thì người dân Bình Định sẽ dùng món mắm nhum với món nướng hoặc chiên ăn sẽ rất thơm, ngon và đậm hương vị của quả rừng. Trong các bữa cơm hàng ngày mọi người có thể thưởng thức món mắm nhum cùng với các loại thịt luộc, rau sống thì ngon tuyệt cú mèo. 2. Bánh Xèo Mỹ Cang Một trong những món ngon tại Bình Định mà du khách không nên bỏ lỡ đó là bánh xèo Mỹ Cang. Món bánh này du khách có thể dễ dàng mua ở bất cứ nơi đâu cũng có, ngay tại các quán vỉa hè cũng có bán bánh xèo Mỹ Cang . Chắc chắn mọi người đã rất quen thuộc với món bánh xèo. Nhưng bánh xèo Mỹ Cang lại mang hương vị hoàn toàn khác. Bánh được làm được những nguyên liệu đơn giản như thịt heo băm nhuyễn, hành phi, rau thơm, trứng và bột gạo. Bánh cũng được chế biến rất đơn gián, người dân sẽ tráng một lớp bánh xèo lên chảo nóng sau đó rải đều nhân và khi bánh đã chín tới thì cuộn bánh lại. Bánh xèo Mỹ Cang được ăn kèm với rau thơm và nước chấm nên rất thơm và ngon. 3. Bánh ít lá gai Ẩm thực nổi tiếng mà cũng rất quen thuộc với câc du khách đó là bánh ít lá gai. Bánh ít lá gai được người dân Bình Định chế biến rất cầu kỳ. Lá để làm bánh là loại lá gai, sau khi được tuyển chọn những lá to dày không bị sâu sẽ được đem phơi khô. Lá gai được nấu cùng với mật mía có bột nếp quấy đều cho dẻo. Nhân bánh có các nguyên liệu như đậu tẩm, dầu chuối, sợi dừa hoặc có thể dùng dừa khô. Khi ăn bánh mọi người sẽ cảm nhận được hương vị nhân bên trong rất bùi, ngậy,... 4. Mực ngào Bình Định Nằm trong danh sách các ẩm thực Bình Định nổi tiếng thì du khách không thể bỏ lỡ món mực ngào Bình Định. Mực ngào có một hương vị thơm ngon rất riêng thu hút khách du lịch. Để chế biến được món mực ngào thì đòi hỏi cần có kinh nghiệm và rất tỉ mỉ mới có được món ăn ngon nhất, giữ được độ tươi ngon nguyên vẹn của mực. 5. Rượu bầu đá Bình Định Rượu bầu đá Bình Định ngay từ tên gọi là khiến cho mọi du khách đều tò mò về ẩm thực nổi tiếng của nơi này. Rượu bầu đá Bình Định tại huyện An Nhơn, tỉnh Bình Định là làng nấu rượu thủ công từ bao đời nay. Rượu bầu đá Bình Định khác hẳn với các loại rượu thông thường là được nấu bằng gạo lứt và có mùi thơm đặc biệt. Rượu Bầu Đá được đựng trong những chiếc bình sứ tinh xảo và có độ cồn rất cao, lên đến 50 độ nên người uống không quen sẽ thấy rất nóng và dễ say. Khi thưởng thức từng ngụm rượu đầu tiên của rượu bầu đá Bình Định thì mọi người sẽ cảm nhận được sự khoan khoái, mát lạnh và dễ chịu hơn hẳn. Bạn có thể tìm mua món đặc sản Quy Nhơn Bình Định này tại làng nghề nói trên hoặc các cửa hàng đặc sản phân bố khắp tỉnh. 6. Tré Bình Định Tré – Cái tên độc và lạ của một món ăn ở Bình Định. Tré ở Bình Định là ẩm thực nổi tiếng mà du khách nên thưởng thức, tré gần giống như các loại nem bì miền bắc nhưng lại được thay thế bằng nhiều loại nguyên liệu khác nhau như tai heo, lỗ mũi heo, da heo hoặc có thể là thịt ba chỉ,... ăn sẽ ngon hơn. Các nguyên liệu để làm nên món tré phải có đầy đủ tiêu, tỏi, ớt, nước mắm và thính bột giã nhỏ từ gạo rang. Tré sẽ được gói bằng lá khế hoặc lá ổi non, lớp ngoài cùng là lá chuối. Gói sau đem đi bảo quản trong khoảng 2 đến 3 ngày là có thể thưởng thức. 7. Bánh tráng nước dừa Khi đi du lịch tại Bình Định một món ẩm thực mà du khách hãy thưởng thức đó là bánh tráng nước dừa. Để có thể chế biến được món bánh tráng nước dừa thì người dân rất tỉ mỉ và đòi hỏi có kinh nghiệm thì mới làm được. Món bánh được làm từ các nguyên liệu chính như củ mì, cơm dừa nạo nhỏ, nước dừa, vừng đen. Các nguyên liệu này được trộn chung với nhau và đun nóng trên bếp. Khi chảo nóng lên người tráng bánh sẽ dùng một cái gáo làm bằng sọ dừa có cán dài múc từng gáo nước bánh lên chảo và tráng đều. Lưu ý bánh tráng cần mỏng, tròn để cho bánh chín đều. Đặc biệt, khi ăn thì món bánh tráng nước dừa cần nướng lên khi có độ phồng và có mùi thơm thì sẽ thưởng thức được. Với top 7 các món ăn ngon, ẩm thực Bình Định sẽ mang đến cho du khách nhiều khám phá tuyệt vời nhất. Như vậy, bài viết trên đây đã chia sẻ tới mọi người ẩm thực Bình Định ngon tuyệt, hấp dẫn các du khách. Để có cơ hội thưởng thức các món ăn nổi tiếng đó, du khách hãy liên hệ với VietAIR được tư vấn vé máy bay đi Quy Nhơn miễn phí. Trong điều kiện dịch bệnh Covid-19 có những diễn biến phức tạp và bất thường, thông tin về các chuyến bay và giá vé có thể thay đổi. Quý khách vui lòng liên hệ VietAIR theo hotline để được cập nhật tin tức và tư vấn mua vé. Bình Định có một mạch nguồn văn hóa rất xa xưa, nếu nói phía bắc có nền văn hóa Đông Sơn, phía Nam có nền văn hóa Óc Eo thì Bình Định, trung điểm của khu vực miền Trung có nền văn hóa Sa Huỳnh – Truông Xe. Vì thế, ai đã một lần đến Bình Định sẽ nhớ mãi những ngọn tháp Chăm pa ngạo nghễ, đẹp đến ngây ngất, những lễ hội đặc trưng và nền văn hóa ẩm thực đầy cuốn hút. Bình Định, quê hương của người anh hùng dân tộc Quang Trung – Nguyễn Huệ, hơn 200 năm đã trội qua nhưng dấu ấn về phong trào Tây Sơn, triều đại Tây Sơn vẫn còn in đậm nơi đây với những di tích Điện Tây Sơn, Bảo tàng Quang Trung, Thành Hoàng đế. Bên cạnh đó, dòng văn hóa phi vật thể ở nơi đây cũng phong phú với các lễ hội, nghệ thuật hát bội, nhạc võ Tây Sơn… với những lễ hội truyền thống, dân gian nhưLễ hội chợ GòLễ hội Chợ Gò được tổ chức duy nhất vào ngày mùng 1 Tết Âm lịch hằng năm ở thôn Phong Thạnh, thị trấn Tuy Phước, huyện Tuy Phước. Hội xuân Chợ Gò là nơi vui chơi, cầu lộc trong ngày đầu năm mới. Rạng sáng ngày đầu năm âm lịch chợ sẽ bắt đầu nhóm họp, người dân các vùng phụ cận sẽ mang những sản vật đến chợ để bán nhưng không mang nặng tính kinh doanh mà chỉ lấy may, cầu lộc, ước mong mang tới năm mới đầy hạnh phúc và sung túc cho bản thân và mọi hội Chợ Gò Ảnh InternetBên cạnh đó, người đến chợ đi hội vui là chính, liếc mắt để tìm một nửa của mình. Các trò chơi trong ngày này cũng vô cùng đa dạng như hô Bài Chòi, Lô Tô, chọi gà, múa lân, đá cầu, đập niêu…Lễ hội đua thuyềnĐến hẹn lại lên, ngay sau lễ hội Chợ Gò thì mồng 2 Tết, khách lại đến với lễ hội Đua thuyền ở Gò Bồi, thuộc thôn Tùng Giản, xã Phước Hòa, huyện Tuy Phước, quê ngoại nhà thơ Xuân Diệu. Lễ hội gồm các hoạt động thi đua tranh tài của hơn 50 ngư dân đến từ 4 xã ven đầm Thị Nại về tham gia các môn Sõng câu bơi dầm, sõng câu chống sào và đua thuyền rồng tập thể. Những con thuyền tham gia đua được làm công phu với thiết kế đầu rồng, trang trí nhiều hoa văn đẹp mắt được chuẩn bị trước đó hàng tháng. Ngày nay, lễ hội là phong trào rèn luyện sức dẻo dai phục vụ đánh bắt cũng như nuôi trồng thủy sản của ngư dân trong hội Đống Đa – Tây SơnLễ hội được diễn ra từ chiều mồng 4 Tết và kéo dài đến ngày mồng 5 Tết âm lịch tại Phú Phong, huyện Tây Sơn. Lễ sẽ diễn ra từ chiều mồng 4 Tết với nhiều nghi lễ cổ truyền đặc sắc được tổ chức tại Bảo tàng Quang Trung và khu Tâm Linh Đàn tế Trời Đất. Chương trình này hội mồng 5 Tết có thay đổi nhưng tiết mục chính là ôn lại những chiến công hiển hách lịch sử của phong trào khởi nghĩa nông dân Tây Sơn và cuộc đại phá Quân Thanh như biểu diễn võ thuật, trống trận Tay Sơn, thao diễn trận pháp. Ngoài ra, còn có các hoạt động văn hóa dân gian như đua thuyền, trò chơi dân gian, hát tuồng…Lễ hội Đống Đa Ảnh InternetLễ hội Chùa Ông NúiSau Tết Âm lịch, hàng ngàn người dân và du khách thập phương lại kéo nhau về xã Cát Tiến, huyện Phù Cát tham dự lễ hội để viếng chùa và cầu nguyện cho một năm mới an lành thịnh vượng. Chùa ông núi là một trong những ngôi chùa cổ rất đẹp và nổi tiếng ở Bình Định từ ngày 24-25 tháng giêng Âm lịch hằng hội Đô thị cổ Nước MặnLễ hội Đô thị cổ Nước Mặn là một trong những lễ hội truyền thống, có quy mô lớn và ra đời rất sớm ở Bình Định cách đây gần 4 thế kỷ. Lễ hội được tổ chức tại chùa Bà, huyện Tuy Phước. Lễ hội được tổ chức hằng năm từ mồng 1 đến mồng 3 tháng 2 Âm lịch vừa đánh dấu 1 cảng thị ở vùng đất biên viễn bước vào thời kỳ phồn vinh, vừa thể hiện tinh thần dung hợp văn hóa Việt – Hoa khi biên giới Đại Việt mới tới núi Đá hóa ẩm thực Bình ĐịnhNếu Bình Định nổi tiếng với những lễ hội tôn vinh và tưởng nhớ các vị anh hùng thì văn hóa ẩm thực tại nơi đây cũng khiến người ta ngất ngây bởi nét đặc trưng hiếm chả cá Quy NhơnBún chả cá Quy Nhơn là đặc sản nổi tiếng của thành phố biển này. Điểm nhấn của món bún chả cá trứ danh này chính là phần chả cá được làm từ những con cá thu mập mạp hoặc loại cá tạp với gia vị được nêm nếm vừa phải. Những lát chả cá có độ tròn, dày vừa phỉ, được chiên vàng óng, hấp dẫn vô cùng. Thêm nữa, nước lèo được nấu từ đầu và xương cá, tạo nên vị ngọt ngọt thanh thanh đậm đà hương vị của biển chắc chắn sẽ khiến bạn nhớ mãi không quên hỏi Diêu TrìBánh hỏi lòng heo có lẽ là món đặc sản bình dân mà vô cùng được lòng du khách khi đến Bình Định. Để làm món ăn dân dã này, người ta sẽ phải lấy gạo tám thơm vo kỹ, xay trong cối đá, phần bột nước thu được sẽ cho vào túi vải, treo lên để ráo nước. Sau khi bột ráo sẽ pha với ít nước cho sền sệt rồ bỏ vào nồi khuấy đều trên lử nhỏ tới khi đặc lại. Sau đó, bột vo viên thành cây dài rồi ép thành bánh, sau đó hấp hỏi Diêu Trì hấp dẫn thực khách Ảnh InternetBánh hỏi phải được ăn cùng thịt heo nướng, heo quay, nhưng khi bước chân vào một quán bánh hỏi Diêu Trì, thực khách sẽ phải thưởng thức cùng với lòng heo và một chén chảo lòng sóng sánh. Cháo sẽ thường được nấu bằng huyết ninh với thịt nạc băm, bên cạnh đó sẽ có đĩa lòng heo gồm dồi, tim, gan. Chỉ cần một miếng bánh hỏi kẹp thêm lòng, rau sống, chấm nước mắm pha tỏi ớt là có thể thưởng thức trọn vẹn xèo Mỹ CangĐến Bình Định mà không ăn bánh xèo Mỹ Cang thì thật uổng phí, món ăn này được chế biến từ những đặc sản của địa phương như tôm đất, gạo được xay từ lúa mọc trên cánh đồng khu Đông, nước chấm pha chế từ nước mắm nguyên chất. Đặt bánh xèo lên một chiếc bánh tráng, bỏ thêm chút rau sống, xoài chua, dưa leo xắt mỏng, cuốn tròn lại rồi chấm vào chén nước mắm vàng ươm vô cùng hấp chợ HuyệnNem chợ Huyện dai dai, giòn giòn, chua chua, ngọt ngọt trở thành niềm tự hào của người dân đất võ khi nhắc đến ẩm thực quê mình. Nem tươi đã ngon nhưng muốn biến tấu đem nướng lên, ăn kèm với rau tía tô, chuối chát, khế xắt nhỏ, chấm với chút xì dầu, thêm vài múi tỏi và trái ớt nữa thì phải nói là tuyệt cú chợ Huyện chua cay ngọt tuyệt Ảnh InternetBánh ít lá gaiAi đã từng về vùng đất võ và thưởng thức bánh ít lá gai hẳn sẽ không bao giờ quên được hương vị thơm ngon, ngọt ngào. Loại bánh này tuy là đặc sản chung của miền Trung nhưng bánh của Bình Định vẫn có những nét riêng. Bánh ít lá gai phải có sự hòa quyện tuyệt vời giữa vị ngọt của đường, vị thơm của nếp, vị bùi của đậu và vị béo của tráng nước dừaBánh tráng nước dừa là một trong những đặc sản của nhiều người ưa thích và mua về làm quà mỗi khi có dịp ghé thăm Bình Định. Khi pha chế, thêm chút nước cốt dừa vào trong bột gạo để tráng bánh mà loại bánh này có hương vị thơm ngon, béo ngậy khó lẫn vào đâu đôi chút thời gian tham gia các lễ hội được tổ chức hoành tráng, sôi động và thưởng thức ẩm thực nơi đây chắc hẳn du khách sẽ chẳng thể nào quên được vùng đất võ Bình Định. Vậy còn chần chừ gì nữa, bạn hãy nhanh chân ghé thăm nơi đây và thưởng thức hết những đặc sản mà chúng tôi vừa chia sẻ vừa rồi để có chuyến trải nghiệm thật đáng nhớ thể bạn quan tâmTìm hiểu đặc trưng lễ hội và văn hóa ẩm thực của Tây NguyênTìm hiểu đặc trưng lễ hội và văn hóa ẩm thực của Nha TrangTìm hiểu đặc trưng lễ hội và văn hóa ẩm thực của miền Trung Lại còn thứ "bánh tráng mè". Mè đen để nguyên vỏ hoặc mè trắng chà sạch vỏ. Bánh mè trắng chà sạch vỏ thường có bỏ đường. Bánh mè đen luôn luôn là bánh lạt, nướng ăn rất khoái khẩu. Người đã quen ăn, vắng lâu, rất nhớ mùi. - 1. Cách ăn của người Bình Định xưa Trước đây người Bình Định dù giàu hay nghèo đều dọn ăn dưới đất, có khi trải chiếu, có khi không. Đó là theo phong tục Chiêm Thành, mà có nghĩa rằng Nhờ đất mới có ăn nên phải ăn gần đất nên mới có mà ăn mãi mãi. Ý nghĩa ấy mất dần dần và đến ngày nay thì thường dọn ăn trên phản hay trên bàn. Chỉ dọn dưới đất khi nào có đông người, nếu dọn trên phản hay trên bàn không đủ chỗ. Ngồi ăn dưới đất người đàn ông thường ngồi chồm hổm, trên phản thì ngồi xếp bằng. Còn đàn bà thì luôn luôn co một chân xếp một chân. Dưới đất cũng như trên phản, chặt chẽ nhưng gọn gàng, khoan thai. Đàn ông cũng như đàn bà, trên phản hay dưới đất, phải ngồi ngay ngắn, ăn thong thả, không được cười to nói lớn, ngồi theo thứ tự trong gia đình, lớn trước nhỏ sau, không theo đúng là bị chê trách. Những bữa cơm thường dọn ở nhà bếp, có khách thì dọn ở nhà trên. Trong bữa ăn luôn luôn có bát nước lạnh để tráng miệng, đó là do ông bà chúng ta xưa ai cũng ăn trầu, nên cần súc miệng trước khi ăn. Khi có khách, khi có đám, tiệc, ngoài một vài ly rượu bọt hoặc rượu thuốc, còn có bánh tráng nướng để khai vị. Tục này từ Thừa Thiên trở ra không có. Chén, bát, đĩa, tô… thường là đồ sành mua ở Gia Định hoặc Bát Tràng. Đồ sứ Trung Hoa chỉ có nhà giàu lớn mới có. Đũa phần nhiều bằng tre, gỗ mun rất hiếm, vì Bình Định ít mun. Những nhà sắm đũa mun thường đem bịt bạc, bịt một mỏm trên đầu lớn cho đẹp mắt. Nhiều khi cũng có bịt đầu nhỏ nữa. Nếu bịt đầu nhỏ thì khúc bịt bạc phải dài gấp năm, gấp bảy khúc bịt đầu lớn. Vì vậy ít nhà có đầu bịt đầu nhỏ, đũa bịt chỉ để thờ và dọn cơm đãi khách quý mà thôi. Có nhiều nơi, trừ khi có khách dọn cơm nơi nhà trên, cơm để luôn trong nồi chớ không bới ra tộ hoặc ra rá. Nhà đông người ai phụ trách việc dọn cơm nhiều khi phải bới cơm không ngớt. Nồi nấu cơm thì phải là nồi đồng hoặc nồi đất. Nồi đất nấu hay bị khê, nhưng nếu nấu khéo thì cơm ngon hơn nồi đồng. Một điểm nữa đáng kể là kể “ăn trên ngồi trước”, không bao giờ “ăn hết đĩa”, tức là trong đĩa đựng đồ ăn, nhất là đồ ăn ngon, cũng chừa một vài miếng. Có nghĩa là "không quên người dọn, người ăn sau". Ăn xong uống nước chè lớn pha vung bọt, tục gọi là "Chè Huế". Vì sao gọi là "Chè Huế" thật không rõ. Có người bảo chè lớn do Huế mang vào không chắc là đúng vì Huế không nhiều chè bằng Bình Định. Hơn nữa Bình Định dùng chè từ thuở xưa rất lâu, nghĩa là từ khi có Kinh thành Huế. Lá chè già phơi khô sau khi đập dập, bỏ vào nấu với nước cho thật sôi, rồi pha ra bát. Bát bằng sành hoặc bằng sứ, thường có vẽ bông hoặc rồng ở trong lòng. Và pha càng nhiều bọt chừng nào càng ngon chừng nấy. Cụ Nghè Trì có vịnh bát nước chè rằng "Trên thì bọt nước lênh bênh nổi,Dưới lại con rồng dấp dới bay". Còn "Trà Nhỏ", tục gọi là "Trà Tàu", chỉ dùng vào buổi sáng "bình minh nhất trản trà". Lúc khách đến nhà cũng được đãi trà Huế hơn trà Tàu. Có một điểm không đổi là dùng "bánh tráng" nướng làm món khai vị trong những buổi cơm khách có đồ ăn ngon và trong những đám tiệc dọn theo kiểu Việt Nam. Tiếng bẻ rốp rốp, mùi bay thơm thơm… Đó là khí vị đặc biệt của bữa cơm khách ở Bình Định. Bánh tráng ăn khai vị thường là bánh mỏng. Còn một thứ bánh lỡ và một thứ bánh dày. Bánh mỏng và bánh lỡ các phú ông, địa chủ… thường dùng. Anh chị em bình dân thường thích bánh dày. Bánh dày nước phồng, nhúng nước cuốn với rau giá và cá nục luộc, hoặc cuốn với hột vịt luộc, chấm nước mắm, dằm ớt tỏi mà ăn thì thật "khoái bao tử". Ăn cả vài ba cuốn rồi uống một bát nước chè vung bọt thì thật là sảng khoái. Lại còn thứ "bánh tráng mè". Mè đen để nguyên vỏ hoặc mè trắng chà sạch vỏ. Bánh mè trắng chà sạch vỏ thường có bỏ đường. Bánh mè đen luôn luôn là bánh lạt, nướng ăn rất khoái khẩu. Người đã quen ăn, vắng lâu, rất nhớ mùi "Đi xa nhớ bánh tráng mè,Mùi quê phảng phất dặm dòe hương đưa". Đi đôi cùng bánh tráng là "thịt bò thưng". "Thưng" là nấu chín mà không rục. Thịt bò tươi xắt từng khúc lớn bằng cuồm tay, bỏ vào trã bộng đổ nước sết sết, nêm mắm, trộn đường bỏ gia vị rồi chụm lửa cháy riu riu, dịu dịu. Nước sôi chậm chậm, thịt chín lần lần… Khi hơi đã bốc đều thì lấy vung úp lại, để sôi vài giờ đồng hồ, nước khô, thịt thấm. Khi nước rút hết vào thịt thì tắt lửa, để thịt cho nguội rồi đem hong gió cho khô. Khi ăn ta xé nhỏ. Mùi thơm, vị thắm để hàng tháng không hư. Chính nhà Tây Sơn đã bày ra "thịt thưng". Bánh tráng và thịt thưng, nhà Tây Sơn đã làm lương khô khi đánh giặc xa. Mỗi người lính được cấp một số bánh tráng diễu, một số thịt bò thưng, một ít nước mắm. Đến buổi ăn, dừng lại lấy bánh tráng cuốn thịt bò thưng "chấm thêm nước chấm nếu muốn thật mặn miệng". Khi ăn no, khỏi mất công nhúm lửa nấu cơm. Thật là tiện lợi. Trích Bình Định - Đất võ trời văn, NXB Trẻ, 2008 Còn tiếp... "Ước gì anh hóa ra cơi. Để cho cơi đựng cau tươi trầu vàng. Ước gì anh cưới được nàng. Mai sau anh trả lại nàng đôi mâm"... - 2. Tục nhuộm răng ăn trầu của người Bình Định xưa Ở Bình Định thời trước ai cũng ăn trầu, vì thế mới có nghề lía trầu giúp Nguyễn Nhạc góp phần gầy dựng cơ nghiệp nhà Tây Sơn. Ngày xưa con trai, con gái tới tuổi thành niên thường bắt đầu "ăn trầu". Con trai có thêm tục "hút thuốc", đàn bà con gái chỉ ăn trầu chứ không hút thuốc. Người phụ nữ Bình Định rất ghét phụ nữ hút thuốc, uống rượu. Họ xem miếng trầu là đầu câu chuyện nên thường khuyến khích thanh niên nam nữ ăn trầu. Nhà nào cũng trồng một vài cặp trầu và cây rễ trong vườn. Dây trầu bò lên cây cau, cây dừa hoặc cây bồ ngót tàu. Cây rễ cao, lá thuôn dài, cành suông. Khi ăn người ta nhặt cành, bóc vỏ đánh thành nài như nài cày, nhưng nhỏ hơn rồi đem thui lửa, phơi khô dùng lần. Nếu hôm nào đi chợ quên mua rễ, người ta hái nụ hoa chiêm chiếm về ăn tạm thay rễ. Chiêm chiêm là loại cây như dú dẻ, hoa thơm, trái hình rẽ quạt như nhánh chuối, nhưng rất nhỏ, hạt to, khi chín màu đỏ, ăn có vị ngọt. Khi ăn trầu người ta dùng vôi quét nhẹ lên mảnh lá trầu tươi đã cắt xéo thường ½ hoặc ¼ lá, gập lại cho vôi nằm ở giữa rồi bỏ vô miệng nhai. Vôi ăn trầu là loại vôi chín màu đỏ hồng, hay trắng. Ăn trầu nhất thiết phải có vôi, không có vôi trầu không đỏ, không nồng, vị nhạt như nước ốc. Bởi thế ca dao có câu "Có trầu có vỏ không có vôi,Có chăn có chiếu không người nằm chung". "Vôi" trong trường hợp này cũng quan trọng như "người nằm chung" vậy, và cũng có nghĩa là do đặc điểm nồng cay quan trọng ấy mà người ta còn ví vôi với "nghĩa", với "tình" mang đậm triết lý nhân sinh "Trầu xanh, cau trắng cay nồng,Vôi pha với nghĩa, thuốc nồng với duyên".Ca dao Hoặc "Anh về em đưa miếng trầu,Miếng thương miếng nhớ miếng sầu anh vôi em quệt cả lời trăm năm…" Để có miếng trầu ngon thì ngoài cách têm trầu cho đẹp, cho khéo còn phải biết quệt vôi sao cho vừa ăn. Nếu quệt nhiều, miếng trầu cay xé, quệt ít thì không đủ nồng. Để có vị chát và giảm bớt chất nồng cay của trầu và vôi, người ta cắn một mẩu rễ và lá cau tươi; nếu là cau khô thì phải ngâm kỹ trong nước cho mềm. Tất cả nhai chung trong miệng cho đến khi nước cốt có màu đỏ bầm như máu, hương thơm nồng rất dễ chịu. Để tăng thêm vị đậm đà, người ta còn dùng thuốc rê lá thuốc xắt thành sợi nhỏ, vo thành viên như viên bi lăn qua lăn lại dưới hàm răng, vừa để chặn nước cốt trầu không chảy ra ngoài, vừa tăng cảm giác ngon miệng. Có người bận tay thường nhét viên thuốc rê dưới môi trên giữa răng và môi để làm việc khác, thuận tay dùng ngón trỏ hay ngón cái vuốt mép cho sạch nước trầu. Vì ăn trầu phải nhổ nước cổ trầu nên nhà nào cũng sắm một hai ống nhổ bằng đất hoặc bằng đồng có trang trí hoa văn rất đẹp. Các loại trầu cau, thuốc, rễ đựng trong cơi trầu bằng tre, nhỏ xinh như chiếc rá gạo bây giờ. Chiếc cơi trầu cũng đi vào ca dao bằng lời tỏ tình rất dễ thương của chàng trai trẻ "Ước gì anh hóa ra cơi,Để cho cơi đựng cau tươi trầu gì anh cưới được nàng,Mai sau anh trả lại nàng đôi mâm". Ngày nay cơi trầu được thay bằng gỗ nhựa, tuy tiện lợi nhưng ít thẩm mỹ hơn nhiều. Ngoài cơi trầu, còn có dãy trầu. Khi đi ra ngoài thì có dãy trầu bằng vải luôn dắt theo người, gặp ai cũng lấy ra mời như người ta mời thuốc lá vậy. Các ông các bà không có dãy trầu thì bỏ đại vào hai túi áo vạc hò, áo bà ba hoặc trong yếm để khi ra đồng có cái ăn đỡ thèm. Vì thế túi áo ai cũng sẫm màu cổ trầu, đặc biệt là hai ngón tay trỏ và cái. Miếng trầu đã trở thành vật giao duyên khá độc đáo của các chàng trai và cô gái "Yêu nhau trao một miếng trầu,Giấu thầy giấu mẹ trao sau bóng đèn". Hoặc "Đêm trăng thiếp mới hỏi chàng,Cau tươi ăn với trầu vàng xứng không?Trầu vàng nhá với cau xanh,Duyên em sánh với tình anh tuyệt vời".Ca dao Khi già, răng yếu, khi ăn trầu thường dùng “ống xoáy trầu” nghiền cho dập trầu cau, rễ trong xoáy trước khi dùng. Ống xoáy làm bằng gỗ, sau bằng đồng, thời đánh máy làm bằng vỏ đạn đại liên to bằng ngón tay cái, cưa bớt phần ngọn còn phần đáy cao độ ba, bốn phân. Để có cây giã trầu người ta cắt một đoạn thép gai dài bằng cây bút bi đập dạt một đầu, đầu kia uống vòng tròn để dễ cầm và xỏ dây cột vào đáy ống xoáy cho khỏi thất lạc. Sau khi trầu cau rễ được bỏ vào ống xoáy, người ăn trầu dùng cây sắt chọt vào ống cho dập trầu mềm rễ rồi mới cho vào người ăn. Trong cão trầu các vật dụng như bình vôi, ống xoáy trầu, dao xếp dao nhỏ có cán xếp lại được để cắt trầu, cau, rễ, còn các vật dụng như nút áo, kim chỉ, nhíp nhổ gai, dầu cù là… để phòng khi cần đến cho dễ tìm; còn ống nhổ thì để dưới chân giường hoặc xó nhà để tránh đụng ngã. Trẻ con biết bò hoặc lò dò biết đi rất thích nghịch cão trầu, bởi trong đó có nhiều đồ vật lạ mắt, đặc biệt là ống xoáy trầu vừa nhỏ vừa xinh, vừa có tiếng leng keng của que sắt chạm vào rất vui tai. Dụng cụ để quệt vôi gọi là "chìa vôi". Bình vôi loại thường thì dùng bằng tre, dài hơn cây bút bi vót tròn; bình vôi xa thì dùng bằng chìa sắt. Có khi chìa vôi cột chung với lưỡi dao để rọc trầu, gọi là "dao ăn trầu". Dao này thường có đuôi nhọn như mũi tăm để vừa rọc trầu, vừa têm trầu hoặc rọc lá làm nón chứ không dùng vào việc gì khác. Bình vôi có nhiều loại, thường làm bằng đất nung, sau bằng sứ, bây giờ thì đựng vào những lọ nhựa, lọ thủy tinh cho tiện, nhưng không đẹp. Bình vôi đất nung rất đẹp, ở quê giống như "ông bình vôi" trong truyện của nhà văn Phan Khôi trong "Việt Nam Thi Nhân Tiền Chiến" hồi giữa thế kỷ trước. Bình giống như một cái hủ nhỏ, cổ eo, miệng loa; có loại hình tròn đít bằng, trên có quai xách, miệng ở về một bên, toàn thân tô màu lục hoặc màu vàng, màu da lương. Bình vôi được gọi một cách trân trọng là "Ông Bình Vôi". Khi "ông bình vôi" vỡ, hỏng hoặc đầy vì vôi chết trong ruột không cậy ra được, người ta không vứt đi mà trang trọng đặt ở gốc đa, gốc bồ đề trong làng, nơi thường để ông Táo, lò vỡ, hỏng. Trong truyện của nhà văn Phan Khôi thì "ông bình vôi" hỏng được bà mẹ đặt lên trang thờ chứ không bỏ đi. Khi "ông bình vôi" đói, cũng tức là vôi đã hết, người ta mua vôi về dùng cái chìa vôi quệt vôi nhét dầy bình cho "ông bình vôi" ăn. Và buổi tối nhất thiết phải rút cái chìa vôi ra khỏi miệng "ông bình vôi" để có cái cho "ông bình vôi" thở mà ngủ yên giấc. Khi mẹ của Phan Khôi còn thì lại cắt nghĩa rằng "Ông bình vôi linh lắm, đêm hôm có kẻ trộm, kẻ dạo ông sẽ mách cho mình. Mà nếu để cái chìa vôi lấp đầy cái miệng thì ông không mách được". Khi ăn trầu, răng lợi thường dính cốt trầu đen xỉn nên đàn ông đàn bà đều phải nhuộm răng. Có hàm răng đen bóng như hạt huyền là điều mơ ước của nhiều người. Đầu tiên người ta dùng than giã nhỏ cho vào một cái bọc vải nhỏ bằng ngón tay để chà răng cho sạch lớp men cũ, sau đó người ta dùng quả lựu tươi thái nhỏ, xắt nước để ngậm thường xuyên trong hai ngày một đêm, kể cả ra đồng làm việc. Chỉ những lúc ăn uống thì mới nhổ ra. Có nơi không có lựu thì dùng vỏ quả dừa tươi xắt nước ngậm thay nước lựu. Ngậm xong dùng một thứ thuốc được chế bằng cách cô đặc nước lựu xắt nói trên thành chất keo để bôi lên răng trong một ngày đêm. Cuối cùng người ta dùng thuốc rỏi là một loại bột màu hồng được bán nhiều ở chợ Gò Găng để chà lên răng cho đến kỳ đen bóng mới thôi. Từ lúc ngậm nước lựu đến khi chà thuốc rỏi, mỗi lần súc miệng không súc bằng nước lạnh mà súc bằng nước mắm Gò Bồi và làm cho loại thuốc không phai. Với cách nhuộm răng này các cụ đã giữ được cho hàm răng đen bóng trong hơn nửa thế kỷ trước, khi đó người ta quan niệm rằng răng càng đen càng đẹp. Nhưng càng về sau tục ăn trầu giảm dần, chỉ còn là những bà cụ già, còn đàn ông thì chuyển sang hút thuốc. Vì thế, tục nhuộm răng ở Bình Định càng về sau càng mất dần. Và khi văn hóa phương Tây du nhập thì không còn ai nhuộm răng và cũng ít người ăn trầu, chỉ còn sót lại vài cụ già trên bảy, tám mươi tuổi. Nhưng nhờ ăn trầu có vôi và trầu cau, thuốc, rễ có vị cay, chát sát trùng nên răng các cụ ngày xưa khá tốt. Trích Bình Định - Đất võ trời văn, NXB Trẻ, 2008 Phần 1. Còn tiếp... Bình Định là một địa danh nổi tiếng với khách du lịch Việt Nam và quốc tế. Không chỉ gây ấn tượng bởi những danh lam thắng cảnh, di tích văn hóa đặc sắc, nơi đây còn "quyến rũ" bởi nền ẩm thực phong phú. Đến với miền đất võ, bạn sẽ có cơ hội được thưởng thức những món đặc sản vô cùng thơm ngon và bổ dưỡng. 1. Bún chả cá Quy Nhơn Bún chả cá Quy Nhơn là một món ăn dân dã song rất nổi tiếng Ảnh xonxen Bún chả cá Quy Nhơn là đặc sản rất nổi tiếng ở thành phố biển này, là món ăn mà ai đã từng một lần được thưởng thức sẽ khó có thể quên. Điều làm nên điểm nhấn cho món bún chả cá trứ danh này chính là phần chả cá. Được làm từ những con cá thu mập mạp, hay bình dị hơn là những loại cá tạp với gia vị được nêm nếm vừa phải. Những lát chả cá có độ tròn, dày vừa phải, được chiên lên vàng óng, vô cùng hấp dẫn. Thêm vào đó, nước lèo được nấu từ đầu và xương cá, tạo nên vị ngọt ngọt thanh thanh, đậm đà hương vị miền biển. Ảnh Viet Food Friends Bún chả cá Quy Nhơn ăn kèm với rau sống cắt nhuyễn, tạo nên một món ăn khá cân bằng về dinh dưỡng, phù hợp với một chế độ ăn lành mạnh. Trong cá thu chứa một hàm lượng lớn các axit béo omega-3, omega-6; cùng các loại vitamin A, B5, B12, C, D, E và các chất khác như kẽm, sắt, đồng, protein và chất chống oxy hóa; rất tốt cho sức khỏe cũng như vẻ đẹp của làn da. 2. Bánh hỏi Diêu Trì Bánh hỏi Diêu Trì thường ăn kèm với lòng heo, rau sống Ảnh Vietravel Bánh hỏi lòng heo là một đặc sản nổi tiếng của Bình Định, nhưng ngon nhất vẫn là ở Diêu Trì. Để làm nên món ăn dân dã này, người ta lấy gạo tám thơm vo kỹ, ngâm trong nước một đêm rồi vớt ra xay nhuyễn bằng cối đá. Phần bột nước thu được sẽ cho vào trong túi vải và treo lên để ráo nước. Sau khi bột ráo sẽ pha với một ít nước cho sền sệt rồi bỏ vào nồi khuấy đều trên lửa nhỏ đến khi đặc lại. Lấy bột ra rồi viên bột thành cây dài và to bằng đường kính của khuôn, cho vào khuôn để ép thành bánh, sau đó hấp chín. Người ta thường ăn bánh hỏi với thịt heo nướng, heo quay, nhưng bước vào một quán bánh hỏi ở Diêu Trì, thực khách sẽ được thưởng thức cùng với lòng heo và một chén cháo lỏng sóng sánh. Cháo thường được nấu bằng huyết ninh với thịt nạc băm, bên cạnh đó sẽ là đĩa lòng heo gồm dồi, tim, gan. Bạn chỉ cần lấy một miếng bánh hỏi kẹp thêm lòng, rau sống, chấm chút nước mắm pha tỏi ớt là đã có thể thưởng thức trọn vẹn món ăn này. Ảnh Pinterest Chỉ với một đĩa bánh hỏi lòng heo và một chén cháo lỏng nóng hổi là bạn đã có một bữa ăn ngon, đầy đủ chất dinh dưỡng. Nội tạng của động vật như lòng, gan, tim, cật,… có hàm lượng calo tương tự như thịt nạc từ 100-150 calo mỗi 100 gram, chúng có cùng hàm lượng protein và hàm lượng chất béo tương tự trung bình từ 5-7%. Tuy nhiên, bạn chỉ nên ăn một lượng vừa phải, đồng thời phải bảo đảm được nguồn gốc của nội tạng để bảo đảm an toàn cho sức khỏe. 3. Bánh xèo Mỹ Cang Đến Bình Định mà không thưởng thức món Bánh xèo Mỹ Cang thì thật là uổng phí. Ảnh Flynow Đến Bình Định mà không thưởng thức món Bánh xèo Mỹ Cang thì thật uổng phí. Món ăn này được chế biến từ những đặc sản của địa phương. Tôm thì phải là loại tôm đất, sống ở đầm Thị Nại, gạo là loại được xay từ lúa mọc trên cánh đồng khu Đông, nước chấm cũng phải được pha chế từ nước mắm nguyên chất. Đặt bánh xèo lên một chiếc bánh tráng, bỏ thêm chút rau sống, xoài chua, dưa leo xắt mỏng, cuốn tròn lại rồi chấm vào chén nước mắm vàng ươm. Thực khách khó quên vị béo của bột bánh, vị ngọt của tôm tươi, một chút chua chua của xoài, cay cay của mắm ớt tỏi và hương vị tươi mát của các loại rau xanh... Ảnh Vnexplorer Một cái bánh xèo cung cấp khoảng 300-350 kcal với đầy đủ các thành phần dinh dưỡng tinh bột, đạm, chất béo. Tôm cung cấp một lượng protein dồi dào, bổ sung vitamin B12, sắt, canxi, selen, omega-3,… rất tốt cho sức khỏe. Ngoài ra, các loại rau ăn kèm với bánh xèo tương đối giàu muối khoáng, carotene, vitamin C, có loại rau còn chứa một số vị thuốc tốt cho cơ thể. 4. Nem chợ Huyện Nem chợ Huyện dai dai, sật sật, chua chua, ngọt ngọt rất tuyệt vời Ảnh diadiemdulich “Ai về Vinh Thạnh quê em Ăn nem chợ Huyện, xem đêm hát tuồng” Nem chợ Huyện đi kèm với đêm hát tuồng ngay trên vùng đất Vinh Thạnh, Phước Lộc, Tuy Phước là “đặc sản” đã đi vào trong ca dao. Nem chợ Huyện dai dai, giòn giòn, chua chua, ngọt ngọt, trở thành niềm tự hào của người dân đất võ khi nhắc đến ẩm thực quê mình. Nem tươi đã ngon, nhưng nếu muốn biến tấu thì có thể đem nướng lên, ăn kèm với rau răm, tía tô, chuối chát, khế xắt nhỏ, chấm với chút xì dầu nước tương, thêm vài múi tỏi, trái ớt. Ảnh monngonbinhdinh Nem chợ Huyện không những ngon mà lại có giàu giá trị dinh dưỡng. Nem chua cung cấp một nguồn vi sinh vật có lợi cho cơ thể, có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch, ức chế một số bệnh về đường ruột, kích thích tiêu hóa. Ngoài ra, collagen trong bì lợn giúp tăng cường sức khỏe đường ruột, giảm đau khớp, cho da mịn màng hơn. 5. Cua Huỳnh Đế Cua Huỳnh Đế thịt ngọt, dai, chắc, khác với những loại cua khác Ảnh nguthien Một loại đặc sản khác vô cùng hấp dẫn của Bình Định chính là cua Huỳnh Đế nổi tiếng ở vùng biển Tam Quan và Đề Gi. Sở dĩ có tên gọi này là vì loài cua này có một bộ áo giáp dày, cứng với màu vàng rực tựa như hoàng bào. Gai nhọn li ti xua theo mình cua, càng to, sắc cạnh như dao, khác hẳn với các loại cua khác. Cua Huỳnh Đế có thịt ngọt, chắc, dai và rất thơm. Có nhiều cách để chế biến loại cua này như nướng trên bếp than hồng, rang với muối ớt cay nồng hay sốt me chua ngọt,… nhưng ngon nhất vẫn là hấp rồi chấm với muối ớt xanh; hay luộc lấy thịt, phi hành thiệt thơm rồi mang đi nấu cháo. Ảnh Vietnam Private Car Cua Huỳnh Đế có giá trị dinh dưỡng cao, với hàm lượng protein nhiều hơn so với các loại thịt, cá thông thường. Theo Đông Y, loại cua này có tính lạnh, vị hàn, có tác dụng thanh nhiệt, sinh huyết, bổ xương tủy, tăng cường sinh lực,… đặc biệt tốt cho cơ thể đang phát triển ở trẻ nhỏ và tình trạng suy yếu ở người cao tuổi. Ngoài ra, cua còn có hàm lượng protein cao hơn rất nhiều so với thịt lợn hay cá. Bên cạnh đó, hàm lượng canxi, sắt, photpho và các vitamin A, B1, B2, C trong cua Huỳnh Đế cũng chiếm ở mức cao. Nghiên cứu còn cho thấy, loại cua này còn giàu axit béo omega-3, rất tốt cho tim mạch. 6. Bánh ít lá gai Bánh ít lá gái Bình Định mang nét đặc trưng riêng, không thể trộn lẫn Ảnh Tago Ai đã từng về vùng đất võ và thưởng thức bánh ít lá gai hẳn sẽ không bao giờ quên được hương vị thơm ngon, ngọt ngào. Loại bánh này tuy đã trở thành đặc sản chung của người dân miền Trung, nhưng bánh ít lá gai Bình Định vẫn có những nét riêng. Không phải ngẫu nhiên mà ca dao có câu “Muốn ăn bánh ít lá gai/ Lấy chồng Bình Định cho dài đường đi”. Để làm ra được những chiếc bánh ít lá gai đúng chất đòi hỏi người thợ phải khéo tay, tỉ mỉ từng công đoạn, phải có kinh nghiệm và lòng yêu nghề. Bởi cũng chỉ với những nguyên liệu làm bánh đơn giản gồm bột nếp, lá gai, đường, đậu xanh hoặc dừa, đậu phộng làm nhân, nhưng không phải ai cũng có thể làm nên được những chiếc bánh thơm ngon, đậm đà. Ảnh Vattusi Bánh ít lá gai đúng nghĩa phải có sự hòa quyện tuyệt vời giữa vị ngọt của đường, vị thơm của nếp, vị bùi của đậu, vị béo béo của dầu. Theo Đông y, lá gai có vị ngọt, tính mát, có tác dụng giải nhiệt, tán ứ,… Ngoài ra, loại lá này còn có khả năng trị các bệnh đường tiểu như bí tiểu, tiểu đục, tiểu ra máu, dùng để cầm máu và trị động thai. Như vậy, bánh ít lá gai không chỉ mang hương vị thơm ngon mà còn giàu giá trị dinh dưỡng. 7. Bánh tráng nước dừa Bánh tráng nước dừa là đặc sản mà ai cũng muốn mua về làm quà cho người thân. Ảnh Quy Nhơn Tourist Bánh tráng nước dừa cũng một trong những đặc sản được nhiều người ưa thích và mua về làm quà mỗi khi có dịp ghé thăm Bình Định. Nhờ pha chế thêm nước cốt dừa vào trong bột gạo để tráng bánh mà loại bánh này có hương vị thơm ngon, béo ngậy. Người làm bánh tráng nước dừa ở Bình Định chăm chút cho từng mẻ bánh. Từ việc chọn gạo ngon nhất, sau đó đem xay nhuyễn đến việc lựa chọn những trái dừa ngon, bào lấy cơm dừa rồi ép lấy nước cốt. Tiếp theo, họ trộn đều hỗn hợp này lại với nhau, thêm một ít xác dừa và một ít mè, cho thêm muối, hành tím thái lát, tiêu hột rồi tráng trên bếp trấu nóng. Khi tráng bánh, người thực hiện phải làm thật đều tay nhằm để bánh chín đều và các nguyên liệu được trải đều trên chiếc bánh. Một điều quan trọng nữa giúp bánh tráng được giòn thơm, thể hiện hết mùi vị vốn có là phải phơi bánh tráng dưới trời nắng to bởi nếu không đủ nắng thì bánh không ngon. Ảnh Timeout Vietnam Bánh tráng nước dừa được làm từ nước cốt dừa rất giàu khoáng chất như đồng, sắt, selen, photpho, mangie cũng các vitamin C, B1, B3, B5, B6, E. Ngoài ra, mè đen cũng là một nguồn dinh dưỡng tuyệt vời với nhiều khoáng chất, đặc biệt là hai hợp chất sesamin và sesamolin có lợi cho sức khỏe, giúp giảm huyết áp, giảm cholesterol, tăng sức khỏe tim, hỗ trợ tiêu hóa,…

văn hóa ẩm thực bình định